ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Ε.Π.Α.Θ. αριθμ. αποφ.
148/10/5.10.2015 Τροποποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας του Ν. 4224/2013 (Τροποποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας του Ν.
4224/2013)
Κατηγορία: Λοιπά
Αριθμ. αποφ.
148/10/5.10.15
(ΦΕΚ Β' 2219/15-10-2015)
ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ
Αφού έλαβε υπόψη:
α) το άρθρο 55Α του Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος,
β) την πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής 1/20.12.2012 «Ανασύσταση Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων και
ανάθεση αρμοδιότητας» (ΦΕΚ Β΄ 3410), όπως ισχύει μετά την τροποποίηση της με
την Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής 40/30.5.2014 «Τροποποίηση
των Πράξεων Εκτελεστικής Επιτροπής 1/20.12.2012, 4/8.1.2013 και 6/8.1.2013» (ΦΕΚ Β΄ 1567),
γ) το Ν. 4224/2013 (ΦΕΚ Α΄ 288) και ιδίως το
άρθρο 1, παρ. 2 και 4 αυτού, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 του Ν.
4281/2014 (ΦΕΚ Α΄ 160) και
συμπληρώθηκε με το Κεφάλαιο Β΄ «ΛΗΨΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΜΗ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ» της ΥΠΟΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ Α.4
της ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ Α του άρθρου 2 του Ν. 4336/2015
(ΦΕΚ Α΄ 94),
δ) τις διατάξεις του Ν. 4261/2014
«Πρόσβαση στη δραστηριότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και προληπτική εποπτεία
πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ),
κατάργηση του Ν. 3601/2007 και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 107),
ε) το Ν.
4336/2015 «Συνταξιοδοτικές
διατάξεις − Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό
Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας
Χρηματοδότησης» (ΦΕΚ Α΄ 94) και ιδίως την ενότητα «3. Διασφάλιση της
χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας» της ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ Γ του άρθρου 3 αυτού, στ) την
απόφαση της 116/1/25.8.2014 (ΦΕΚ Β΄ 2289) με θέμα «Θέσπιση του Κώδικα
Δεοντολογίας του Ν. 4224/2013», όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση ΕΠΑΘ 129/2/16.2.2015 (ΦΕΚ Β΄ 486) και διευκρινίστηκε με την από 5.12.2014 εγκύκλιο της Τράπεζας της Ελλάδος,
ζ) την Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής 42/30.5.2014 «Πλαίσιο εποπτικών υποχρεώσεων για τη διαχείριση των
ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων» (ΦΕΚ Β΄ 1582), όπως τροποποιήθηκε με την Πράξη Εκτελεστικής Επιτροπής 47/9.2.2015 (ΦΕΚ Β΄ 249),
η)
το γεγονός ότι η αποτελεσματική εφαρμογή του ανωτέρω Κώδικα απαιτεί συγχρονισμό
με την υλοποίηση δράσεων που αφορούν εν γένει τη διαχείριση ιδιωτικού χρέους,
θ) το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκύπτει
δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού,
αποφασίζει τα εξής:
1. Να αντικαταστήσει τις διατάξεις της υποπαραγράφου (γ) της
παραγράφου 1 του Κεφαλαίου ΣΤ της απόφασης ΕΠΑΘ 116/1/25.8.2014 (ΦΕΚ Β΄ 2289), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με
την παρ. 1 της απόφασης ΕΠΑΘ129/2/16.2.2015(ΦΕΚ Β΄ 486), ως εξής: «(γ) Επικοινωνία με δανειολήπτες κατά
την πρώτη εφαρμογή του Κώδικα Η πρώτη υποχρεωτική ειδοποίηση της υποπαρ. (α) (ββ) του σταδίου 1 μπορεί να αποσταλεί μέχρι
την 30η Δεκεμβρίου 2015 για τις περιπτώσεις δανείων που συμπληρώνουν
οποτεδήποτε μέχρι και την 15η Δεκεμβρίου 2015 καθυστέρηση μεγαλύτερη των
τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών. Η εν λόγω ειδοποίηση παρέχει προθεσμία
δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών στον δανειολήπτη να ενταχθεί στο στάδιο 2 της
Δ.Ε.Κ. υποβάλλοντας στο ίδρυμα:
(αα) εφόσον είναι φυσικό πρόσωπο, την
«Τυποποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Πληροφόρησης», συμπληρωμένη, σύμφωνα και με
τα προβλεπόμενα στην από 5.12.2014 διευκρινιστική εγκύκλιο της Τράπεζας της
Ελλάδος,
(ββ) εφόσον πρόκειται για νομικό
πρόσωπο, τα στοιχεία τα οποία ζητούνται από το ίδρυμα για την αξιολόγηση της
βιωσιμότητας νομικού προσώπου, σύμφωνα με τη μεθοδολογία που το ίδρυμα
ακολουθεί για την αξιολόγηση αυτή, λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές
της Τράπεζας της Ελλάδος (απόφαση ΠΕΕ 42/30.5.2014)
και την παρ. 3, περίπτωση β, του παρόντος Κεφαλαίου. Σε περίπτωση μη
ανταπόκρισης αποστέλλεται εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών από τη λήξη
της ταχθείσας προθεσμίας η προειδοποιητική επιστολή της ανωτέρω υποπαραγράφου
(β) στις περιπτώσεις δανειοληπτών, εφόσον ο αποχαρακτηρισμός αυτών ως
συνεργάσιμων μπορεί να έχει συνέπεια τον εκπλειστηρίασμα της μοναδικής
κατοικίας τους με νομικές διαδικασίες που προτίθεται να κινήσει το ίδρυμα».
2. Για τα δάνεια που περιέρχονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των
τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών μετά την 15η Δεκεμβρίου 2015, η πρώτη
υποχρεωτική ειδοποίηση αποστέλλεται από το ίδρυμα εντός δεκαπέντε (15)
ημερολογιακών ημερών από το χρόνο συμπλήρωσης της καθυστέρησης των τριάντα (30)
ημερολογιακών ημερών.
3. Για την ιεράρχηση του επείγοντος της αποστολής ειδοποιήσεων,
τα ιδρύματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Πράξης Εκτελεστικής Επιτροπής
42/30.5.2014, όπως ισχύει, θα λαμβάνουν υπόψη την κατηγοριοποίηση των
δανείων που έχουν πραγματοποιήσει με βάση ιδίως τις παραμέτρους κινδύνου,
δυνάμει των διατάξεων της προαναφερόμενης Πράξης, όπως εκάστοτε ισχύουν,
λαμβάνοντας επίσης υπόψη την προοπτική υλοποίησης και των σχετικών δράσεων που
προβλέπονται στο Ν. 4336/2015.
4. Η μεθοδολογία της κατά τα ως άνω ιεράρχησης
γνωστοποιείται στη Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της
Ελλάδος εντός 15 ημερών από τη δημοσίευση της παρούσας στην Εφημερίδα της
Κυβέρνησης. 5. Διευκρινίζεται ότι η
Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων του Κώδικα
Δεοντολογίας της απόφασης ΕΠΑΘ 116/1/25.8.2014:
α) μπορεί να ενεργοποιείται και με πρωτοβουλία του δανειολήπτη
αν ο ίδιος προσέλθει και ζητήσει εγγράφως να ενταχθεί στο στάδιο 2 αυτής, είτε
κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου είτε μετά το πέρας αυτής.
β) δεν αφορά δανειολήπτες που είναι νομικά πρόσωπα σε καθεστώς
εκκαθάρισης, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
6. Κατά τα λοιπά, ισχύουν οι διατάξεις της απόφασης ΕΠΑΘ 116/1/25.8.2014, όπως τροποποιήθηκαν με την απόφαση ΕΠΑΘ 129/2/16.2.2015.
Η απόφαση αυτή να
δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και να αναρτηθεί στον διαδικτυακό
τόπο της Τράπεζας της Ελλάδος.
Τέλη Οκτωβρίου η υποβολή αιτήσεων
για τις μετεγγραφές
Τέλη Οκτωβρίου
με αρχές Νοεμβρίου αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για
τις μετεγγραφές των φοιτητών, σύμφωνα με ενημέρωση από το υπουργείο Παιδείας.
Δικαίωμα μετεγγραφής έχουν οι φοιτητές
των AEI, των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών και των Ανώτερων Σχολών
Τουριστικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και
Τουρισμού που εγγράφησαν είτε μέσω της επιτυχίας τους στις εξετάσεις
πανελλαδικού επιπέδου Γενικού Λυκείου (ΓΕΛ) ή Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑΛ)
είτε μέσω της χρήσης άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης. Όπως αναφέρεται σε
Υπουργική Απόφαση του Σεπτεμβρίου οι διατάξεις της παρούσας απόφασης
εφαρμόζονται για τους φοιτητές των AEI, των Ανωτάτων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών
και των Ανώτερων Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Οικονομίας,
Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, που έχουν εγγραφεί είτε μέσω της επιτυχίας
τους
στις εξετάσεις
πανελλαδικού επιπέδου Γενικού Λυκείου (ΓΕΛ) ή Επαγγελματικού ημερήσιου ή
εσπερινού Λυκείου (ΕΠΑΛ) Ομάδας Α΄ και Ομάδας Β΄ Μαΐου – Ιουνίου εκάστου
σχολικού έτους, είτε μέσω της χρήσης άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης
(εισαγωγή στο 10% των θέσεων εισακτέων κάθε Τμήματος, Σχολής ή Εισαγωγικής
Κατεύθυνσης χωρίς νέα εξέταση, με βάση τη βαθμολογία της τελευταίας εξέτασής
τους στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, ειδικά μαθήματα και πρακτικές
δοκιμασίες για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση). Οι ανωτέρω έχουν
δικαίωμα μετεγγραφής σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις
παραγράφους 5 και 7 του άρθρου 21 του Ν. 4332/2015 (Α΄ 76).
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση του
Σεπτεμβρίου ο αριθμός των μετεγγραφόμενων είναι ίσος με το 15% του συνολικού
αριθμού των εισακτέων, κατά το έτος αναφοράς, ανά Σχολή ή Τμήμα των Α.Ε.Ι. ή
μεγαλύτερο του ανωτέρω ποσοστού, το οποίο δύνανται να εισηγηθούν αιτιολογημένα
οι Σχολές ή τα Τμήματα εκάστου ΑΕΙ σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 21 του
Ν. 4332/2015. Σε περίπτωση δεκαδικού υπολοίπου, κατά τον αριθμητικό υπολογισμό
των θέσεων, γίνεται στρογγυλοποίηση στην αμέσως μεγαλύτερη ακέραιη μονάδα. Από
το Υπουργείο Παιδείας ενημερωθήκαμε ότι ήδη τα Τμήματα έχουν στείλει τον αριθμό
των φοιτητών που μπορούν να δεχθούν.
Στην Υπουργική Απόφαση αναφέρεται ότι οι
δικαιούχοι μετεγγραφής έχουν δικαίωμα υποβολής μίας (1) μόνο ηλεκτρονικής
αίτησης στο Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, εντός
αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας
εγγραφής των πρωτοετών φοιτητών εκάστου ακαδημαϊκού έτους. Η ανωτέρω προθεσμία
γνωστοποιείται με ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και
Θρησκευμάτων. Στην ανωτέρω ηλεκτρονική αίτηση οι αιτούντες δηλώνουν ένα ή
περισσότερα από τα αναφερόμενα στο άρθρο 3 κριτήρια για τα οποία δύνανται να
μοριοδοτηθούν και τις αντίστοιχες Σχολές ή Τμήματα έως δύο (2) διαφορετικών
ΑΕΙ, όπου επιθυμούν να μετεγγραφούν. Στην ανωτέρω ηλεκτρονική αίτηση οι
δικαιούχοι μετεγγραφής δεσμεύονται να υποβάλλουν τα δικαιολογητικά, που
αποδεικνύουν την συνδρομή των δηλωθέντων κριτηρίων μοριοδότησης. Η ηλεκτρονική
αίτηση επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης κατά την έννοια και με τις συνέπειες του
Ν. 1599/1986 (Α΄ 75).
Υπενθυμίζουμε ότι χορήγηση του
δικαιώματος μετεγγραφής πραγματοποιείται κατά φθίνουσα σειρά του συνόλου των
μορίων που ο δικαιούχος σωρεύει από τα κάτωθι κριτήρια:
Οικονομικά κριτήρια
Το κατά κεφαλήν εισόδημα του δικαιούχου − εφόσον διαθέτει ίδιο εισόδημα −
και των μελών της οικογένειάς του, για το τρέχον οικονομικό έτος δεν
υπερβαίνουν αυτοτελώς και τα δύο το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ
5 μόρια
Το κατά κεφαλήν εισόδημα του δικαιούχου − εφόσον διαθέτει ίδιο εισόδημα −
και των μελών της οικογένειάς του, για το τρέχον οικονομικό έτος, δεν
υπερβαίνουν αυτοτελώς και τα δύο το ποσό των έξι χιλιάδων (3.001, 01 έως
6.000) ευρώ
4 μόρια
Το κατά κεφαλήν εισόδημα του δικαιούχου − εφόσον διαθέτει ίδιο εισόδημα −
και των μελών της οικογένειάς του, για το τρέχον οικονομικό έτος, δεν
υπερβαίνουν αυτοτελώς και τα δύο το ποσό των εννέα χιλιάδων (6.001, 01 έως
9.000) ευρώ
3 μόρια
Κατά κεφαλήν εισόδημα μεγαλύτερο των εννέα χιλιάδων (9.000) ευρώ δεν
μοριοδοτείται
0
Κοινωνικά κριτήρια
Ο δικαιούχος να είναι ορφανός και από τους δύο γονείς
3 μόρια
Ο δικαιούχος να είναι μέλος πολύτεκνης οικογένειας
2 μόρια
Ο δικαιούχος να είναι μέλος τρίτεκνης οικογένειας
1 μόριο
ο δικαιούχος να ανήκει στην κατηγορία των πολύδυμων τέκνων που
συμμετείχαν, το ίδιο σχολικό έτος, στις πανελλαδικές εξετάσεις
1 μόριο
Ο δικαιούχος να έχει αδελφό ή αδελφή, φοιτητή του προπτυχιακού κύκλου
σπουδών, εφόσον δεν είναι ήδη κάτοχος πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού
τίτλου, που φοιτά σε Πανεπιστήμιο ή Τ.Ε.Ι. ή στις Ανώτατες Εκκλησιαστικές
Ακαδημίες ή στην Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης
(Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.), καθώς και στις Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης του
Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, διαφορετικής πόλης
της μόνιμης κατοικίας των γονέων τους ή ο δικαιούχος να ανήκει στην κατηγορία
των πολύδυμων τέκνων που συμμετείχαν, το ίδιο σχολικό έτος, στις πανελλαδικές
εξετάσεις
1 μόριο
Ο δικαιούχος να είναι ορφανός από τον έναν γονέα ή να είναι τέκνο άγαμης
μητέρας
1 μόριο
Ο δικαιούχος να έχει γονείς, τέκνα, αδέλφια ή σύζυγο που έχουν αναπηρία
67% και άνω, πιστοποιούμενης από το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) ή
έχουν παθήσεις που αναφέρονται στο παράρτημα της υπ’ αριθμ. Φ.
151/17897/Β6/2014 (Β΄ 358) κοινής υπουργικής απόφασης, όπως αυτή εκάστοτε
τροποποιείται και αντικαθίσταται
188 χρόνια από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου: Η σύγκρουση
που λύτρωσε την Ελληνική Επανάσταση
Στην ελληνική ιστορία λίγες είναι οι συγκρούσεις που έχουν τη σημασία και
το ειδικό βάρος της ναυμαχίας του Ναυαρίνου: Η 20ή Οκτωβρίου 1827, 188 χρόνια
πριν, αποτέλεσε μια εκ των τελικών πράξεων επίλυσης του «ελληνικού ζητήματος»,
που ήταν σε εξέλιξη από το 1821, με την ολοκληρωτική καταστροφή του
τουρκοαιγυπτιακού στόλου από ναυτικές μοίρες της Βρετανίας, της Ρωσίας και της
Γαλλίας, σηματοδοτώντας το οριστικό τέλος της εκστρατείας του Ιμπραήμ. Με τη
ναυμαχία, η οποία έλαβε χώρα στον κόλπο Ναυαρίνο στη δυτική ακτή της χερσονήσου
της Πελοποννήσου στο Ιόνιο, άνοιξε ο δρόμος για τον εξαναγκασμό της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας στην αποδοχή της δημιουργίας του ελληνικού κράτους αποτέλεσε τον
νικηφόρο επίλογο της Ελληνικής Επανάστασης και την ανατολή της σύγχρονης ελληνικής
ιστορίας.
Το υπόβαθρο και η πορεία προς τη
ναυμαχία
Βασικός παράγων που οδήγησε στην επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν η
ρωσική επιδίωξη για επέκταση στη Μαύρη Θάλασσα και πέρα από αυτή σε βάρος της
καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε συνδυασμό με τη στήριξη της κοινής
γνώμης προς τους ορθόδοξους Έλληνες. Οι ρωσικές προθέσεις θεωρήθηκαν απειλή από
τις ευρωπαϊκές δυνάμεις (ειδικότερα τη Βρετανία και την Αυστρία), οι οποίες σε
πρώτη φάση ήλπιζαν στην καταστολή της ελληνικής εξέγερσης. Ωστόσο, η πίεση της
κοινής γνώμης εντεινόταν με το πέρασμα του χρόνου, με το ρεύμα των φιλελλήνων
εθελοντών να ενισχύεται, σε μεγάλο βαθμό λόγω των τουρκικών κτηνωδιών (ειδικά
από το 1825 με την αιγυπτιακή εισβολή του, υποτελούς στην Υψηλή Πύλη, Ιμπραήμ
Πασά και μετά), οι οποίες γίνονταν γνωστές στη Δύση. Επίσης, τα δεδομένα
άλλαξαν σημαντικά όταν ανέβηκε στον ρωσικό θρόνο ο Νικόλαος Α', που ακολούθησε
επιθετικότερη πολιτική όσον αφορά στο ζήτημα. Υπό τον φόβο μιας γενικευμένης
ρωσικής παρέμβασης, η οποία θα ήταν αδύνατον να συγκρατηθεί, η Βρετανία
επεδίωξε να επέμβει με τη σειρά της, ενώ παράλληλα η Γαλλία μεσολαβούσε για
συντονισμένη ενέργεια, αποσκοπώντας και σε αναστήλωση της θέσης της στα
ευρωπαϊκά δρώμενα μετά την ήττα της στους Ναπολεόντειους Πολέμους.
Οι τρεις δυνάμεις συμφώνησαν, στο πλαίσιο της Συνθήκης του Λονδίνου (1827)
στον εξαναγκασμό της Υψηλής Πύλης (όπως ήταν γνωστή ο οθωμανική κυβέρνηση) στο
να παρέχει αυτονομία στους Έλληνες μέσω στρατιωτικής ισχύος, με αποστολή
ναυτικών μοιρών στην ανατολική Μεσόγειο, υπό τη γενική διοίκηση του Βρετανού
αντιναυάρχου Έντουαρντ Κόδριγκτον ( διοικητές της ρωσικής και γαλλικής μοίρας
ήταν αντίστοιχα οι Χέυδεν και Δεριγνύ ). Η συμφωνία έγινε αποδεκτή από την
ελληνική πλευρά, ωστόσο ο Ιμπραήμ κωλυσιεργούσε σκοπίμως, ζητώντας το χρονικό
περιθώριο για να λάβει εντολές από την Αίγυπτο και την Κωνσταντινούπολη-
δεσμευόμενος παράλληλα ότι ο στόλος του δεν θα έβγαινε από την Πύλο, ενώ
παράλληλα ήταν κανονικά οι επιχειρήσεις του στην ξηρά.
Στις 6 Σεπτεμβρίου έλαβε χώρα επεισόδιο μεταξύ βρετανικών και
τουρκοαιγυπτιακών πλοίων στα παράλια της Δωρίδας, με αποτέλεσμα την καταστροφή
6 μικρών τουρκικών και ενός αλγερινού σκάφους. Δύναμη του τουρκοαιγυπτιακού
στόλου απέπλευσε από την Πύλο για αντίποινα, η οποία αναγκάστηκε να επιστρέψει
στο λιμάνι κατόπιν επέμβασης του ίδιου του Κόδριγκτον από τη Ζάκυνθο, με δύο
πλοία- ωστόσο οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις έστειλαν στρατό στην ξηρά, όπου
προέβη σε εμπρησμούς και καταστροφές καλλιεργειών. Σε αυτό το σημείο αξίζει να
αναφερθεί αναφορά Βρετανού καπετάνιου ο οποίος κατέβηκε στην ξηρά και είδε την
κατάσταση, εκτιμώντας ότι αν ο Ιμπραήμ παρέμενε στην Ελλάδα, πάνω από το 1/3
των κατοίκων θα λιμοκτονούσε- τέτοια ήταν η έκταση της καταστροφής που είχαν
προκαλέσει τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα. Επιστολή διαμαρτυρίας από τους
διοικητές της συμμαχικής δύναμης απεστάλη στον Ιμπραήμ, ο οποίος όμως ήταν άφαντος.
Οι τρεις διοικητές αποφάσισαν ότι θα ήταν ανεπίτρεπτο να παραμείνουν απλοί
θεατές των τουρκικών θηριωδιών, ενώ είχε προηγηθεί προσωπική οδηγία του
Στράτφορντ Κάνινγκ, Βρετανού πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, προς τον
Κόδριγκτον: «αν χρειαστεί, επιβάλετε την ειρήνη με τα πυροβόλα σας». Οι
συμμαχικές μοίρες εισήλθαν στην Πύλο στις 20 Οκτωβρίου, λαμβάνοντας θέσεις
μάχης, με τον Κόδριγκτον να απαντά στις οθωμανικές αιτιάσεις ότι ο Ιμπραήμ δεν
είχε δώσει σχετική άδεια πως δεν είχε καταφθάσει για να λάβει εντολές, αλλά για
να δώσει, και ότι αν ο συμμαχικός στόλος δεχόταν πυρά, θα εξόντωνε τον
τουρκικό- «και ότι δεν λυπηθεί αν του δοθεί αυτή η ευκαιρία».
Οι δυνάμεις
Η ισχύς του τουρκοαιγυπτιακού στόλου του Ιμπραήμ ανερχόταν σε 89 πολεμικά
και οπλιταγωγά, σε παράταξη πετάλου/ ημισελήνου, σε τρεις γραμμές, από το
φρούριο του Ναυαρίνου μέχρι τη Σφακτηρία, υπό την κάλυψη των πυροβόλων των
οχυρών. Η πρώτη γραμμή αποτελούνταν από βαριές μονάδες μάχης («πλοία της
γραμμής (μάχης)», ships of the line), η δεύτερη από μικρές φρεγάτες και
μεγαλύτερες κορβέτες και η τρίτη από τα μικρότερα υπόλοια πλοία. Στις άκρες
ήταν παραταγμένα πυρπολικά και κορβέτες, με το σχέδιο να είναι τα μικρότερα
σκάφη να ανοίγουν πυρ μέσα από τα κενά της παράταξης, υπό την κάλυψη των
μεγαλυτέρων μονάδων.
Η συμμαχική δύναμη ήταν αριθμητικά αρκετά μικρότερη, με 27 πλοία (12
αγγλικά, 8 ρωσικά, 7 γαλλικά) και 1.324 πυροβόλα έναντι 2.240, ωστόσο διέθετε
περισσότερες βαριές μονάδες (ships of the line- 10 έναντι 3), ενώ τα πληρώματα
ήταν κατά πολύ ανώτερα των τουρκοαιγυπτιακών. Το σχέδιο ήταν η συμμαχική δύναμη
να εισέλθει στο εσωτερικό της τουρκικής «ημισελήνου», με τη μοίρα του
Κόδριγκτον να αντιμετωπίζει το οθωμανικό κέντρο και τους Γάλλους και τους
Ρώσους απέναντι στην αριστερή και τη δεξιά πτέρυγα των Οθωμανών. Η θέση της
γαλλικής μοίρας δεν ήταν τυχαία, καθώς είχε απέναντί της τις, εκπαιδευμένες από
τους Γάλλους αιγυπτιακές δυνάμεις. Γενικότερα, η επιλογή του Κόδριγκτον
θεωρείται ως παρακινδυνευμένη έως και λανθασμένη από τακτικής πλευράς, καθώς
επέτρεψε στον στόλο του να περικυκλωθεί- ωστόσο θεωρείται ότι αυτό οφείλεται
στην εξαιρετικά υψηλή εμπιστοσύνη των διοικητών της συμμαχικής δύναμης στην
ανωτερότητα των σκαφών και πληρωμάτων τους έναντι των τουρκοαιγυπτιακών.
Η μάχη
Στις 1.30 μμ ο Κόδριγκτον έδωσε τη διαταγή στα πληρώματα της συμμαχικής
δύναμης να ετοιμαστούν για δράση, με τους πυροβολητές σε ετοιμότητα και τις θυρίδες
των πυροβόλων μισάνοιχτες- ωστόσο, οι εντολές ήταν να ανοίξουν πυρ μόνο σε
περίπτωση που δέχονταν επίθεση. Στις 2.00 μμ άρχισε η είσοδος των συμμαχικών
πλοίων στον κόλπο, με τον Κόδριγκτον στη ναυαρχίδα του, «Ασία», επικεφαλής.
Ακολουθούσαν οι Γάλλοι και μετά τα ρωσικά σκάφη. Στις 2.15 τα τρία βρετανικά
«πλοία γραμμής» είχαν λάβει τις θέσεις τους, ενώ τα οθωμανικά πληρώματα
κινητοποιούνταν.
Κάπου εκεί άρχισε η σύγκρουση. Οι πρώτες βολές φαίνεται ότι προήλθαν από
την τουρκική πλευρά: Από τη βρετανική φρεγάτα «Ντάρτμαουθ» έγινε αντιληπτή η
προετοιμασία οθωμανικού πυρπολικού, και απεστάλη λέμβος για να ζητήσει παύση
της. Οι Οθωμανοί άνοιξαν πυρ εναντίον της και έβαλαν φωτιά στο πυρπολικό.
Δεύτερο σκάφος πλησίασε το πυρπολικό για να το απομακρύνει, ωστόσο οι Οθωμανοί
άνοιξαν ξανά πυρ, προκαλώντας απώλειες. Το πλήρωμα του «Ντάρτμαουθ» άνοιξε πυρ
με μουσκέτα, με το γαλλικό «Sirene», που μόλις έμπαινε στον κόλπο, να παρέχει
επίσης πυρά υποστήριξης με μουσκέτα. Η πρώτη χρήση πυροβόλου έγινε από τουρκική
κορβέτα, εναντίον του γαλλικού σκάφους. Ακολούθησε αλυσιδωτή αντίδραση και
κλιμάκωση της σύγκρουσης, πριν η συμμαχική δύναμη παραταχθεί πλήρως- ωστόσο
αυτό αποδείχτηκε πλεονέκτημα, καθώς πολλά συμμαχικά σκάφη δεν είχαν προλάβει να
ρίξουν άγκυρες, οπότε και διατηρούσαν ευελιξία κινήσεων – ακόμα και αν το
περιθώριο ελιγμών στον κόλπο ήταν μικρό, και τα περισσότερα σκάφη πολέμησαν
αγκυροβολημένα σε πολύ μικρή απόσταση μεταξύ τους.
Το γαλλικό «Σκιπίων», πίσω από το «Sirene» του Δεριγνύ δέχτηκε την επίθεση
αιγυπτιακών φρεγατών, πυρών από την ξηρά και ενός πυρπολικού, που κατάφερε να
προσκολληθεί προς στιγμήν απειλώντας το πλοίο με καταστροφή, ωστόσο
απομακρύνθηκε από το αδελφό «Trident», με τη βοήθεια βρετανικών σκαφών. Το
«Sirene» έδωσε μακρά μάχη με το «Ιχσάνια», μέχρι την ανατίναξη του δεύτερου και
δεχόμενο πυκνά πυρά από το φρούριο του Ναυαρίνου- στο οποίο ανταπέδωσε, μαζί με
τα «Trident» και «Σκιπίων», κάνοντας τις πυροβολαρχίες του να σιγάσουν. Ο
πλοίαρχος του γαλλικού «Μπρεσλάου» αποσπάστηκε από τον σχηματισμό και κινήθηκε
προς το κέντρο του κόλπου, ενισχύοντας το βρετανικό «Αλβιών» και το ρωσικό
«Αζόφ». Το «Αλβιών» - που είχε αχρηστεύσει μια οθωμανική φρεγάτα- δεχόταν πυκνά
πυρά από τρία οθωμανικά «πλοία της γραμμής» ταυτόχρονα, ωστόσο η ανικανότητα
των Τούρκων πυροβολητών να στοχεύσουν αποτελεσματικά είχε ως αποτέλεσμα το
γαλλικό σκάφος να προλάβει να καταφθάσει, υποστηρίζοντας το βρετανικό πολεμικό.
Στη συνέχεια το «Μπρεσλάου» έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταστροφή της
ναυαρχίδας του Οθωμανού ναυάρχου, Ταχίρ Πασά («Γκιουχ Ρεουάν») και άλλων 4
φρεγατών. Έντονη δράση είδε το «Ασία» του Κόδριγκτον, που ήταν ανάμεσα στο
«Φαχτί Μπαρί», ναυαρχίδα του ναυάρχου Καπιτάν Μπέη και της φρεγάτας του Μοχάραμ
Μπέη, «Guerriere»- ο οποίος έκανε σήμα στον Κόδριγκτον ότι δεν θα άνοιγε πυρ.
Το «Ασία» συγκέντρωσε τα πυρά του στο «Φαχτί Μπαρί», τσακίζοντάς το. Ακολούθως
ο Κόδριγκτον έστειλε έναν Έλληνα, τον Π. Μικέλη, στο «Guerriere» για συνομιλίες
με τον Μοχάραμ Μπέη, ο οποίος όμως πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε ενώ επιβιβαζόταν
στο σκάφος, Το «Guerriere» άνοιξε πυρ, με το βρετανικό πολεμικό και το ρωσικό
«Αζόφ» να ανταποδίδουν, καταστρέφοντας την εχθρική φρεγάτα εντός 20 λεπτών.
Η ρωσική δύναμη ήταν η τελευταία που έφτασε στις θέσεις της, όπως είχε
προσχεδιαστεί. Η θέση της ήταν η πλέον εκτεθειμένη, και η μάχη ήταν ιδιαίτερα
έντονη στο συγκεκριμένο σημείο, με το «Αζόφ» να βυθίζει και αχρηστεύει 3
μεγάλες τουρκικές φρεγάτες και μια κορβέτα. Στη δεξιά πτέρυγα των Οθωμανών, τα
βρετανικά «Armide» και «Talbot» σε πρώτη φάση αντιμετώπισαν τις οθωμανικές
φρεγάτες και τις επάκτιες πυροβολαρχίες μόνα τους, μέχρι που ενισχύθηκαν από
ρωσικές φρεγάτες. Παράλληλα, μικρότερα βρετανικά και γαλλικά σκάφη υπό την
εποπτεία του «Ντάρτμαουθ» απέτρεπαν τις επιθέσεις των πυρπολικών, που είχαν
θεωρηθεί (δικαίως) ως η σημαντικότερη απειλή προς τον συμμαχικό στόλο. Πέραν
της αρχικής επίθεσης στο «Σκιπίων», ούτε ένα οθωμανικό πυρπολικό κατάφερε να
πλήξει συμμαχικό σκάφος κατά τη ναυμαχία.
Κατά τις 4.00 μμ, τα μεγαλύτερα οθωμανικά πολεμικά είχαν βυθιστεί,
ανατιναχτεί ή αχρηστευθεί, αφήνοντας στο έλεος των συμμαχικών μοιρών – που, αν
και είχαν υποστεί ζημιές και απώλειες στα πληρώματα, δεν είχαν χάσει ούτε ένα
σκάφος- τα μικρότερα σκάφη του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Ακολούθησε
ολοκληρωτικός εκμηδενισμός της τουρκοαιγυπτιακής δύναμης, που διήρκεσε περίπου
δύο ώρες. Απο την οθωμανική αρμάδα γλίτωσαν μόλις οκτώ σκάφη, ενώ οι απώλειες
εκτιμάται πως ανήλθαν σε 3.000 νεκρούς και 1.109 τραυματίες. Οι συμμαχικές
απώλειες ήταν 181 νεκροί και 480 τραυματίες.
Ο απόηχος
Η καταστροφή του οθωμανικού στόλου πυροδότησε ξέφρενους πανηγυρισμούς στον
ελλαδικό χώρο, ακόμα και αν τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα εξακολουθούσαν να
επιχειρούν (θα αποσύρονταν αργότερα, καθώς το πλήγμα ήταν διπλό, τόσο στο ηθικό
όσο και λόγω της στέρησης της ικανότητας θαλασσίου ανεφοδιασμού). Η ευρωπαϊκή
κοινή γνώμη αντέδρασε με ενθουσιασμό, ενώ πολύ θετικές ήταν οι αντιδράσεις σε
Γαλλία και Ρωσία, με τον βασιλιά Κάρολο Ι' της Γαλλίας να χαρακτηρίζει τη
ναυμαχία «ημέρα δόξας» για το γαλλικό ναυτικό και τον τσάρο Νικόλαο να
παρασημοφορεί τον Χέυδεν και να αποστέλλει συγχαρητήρια επιστολή στον
Κόδριγκτον για το μαχητικό του πνεύμα. Ωστόσο, στη Μ. Βρετανία οι ενέργειες του
Κόδριγκτον δέχτηκαν έντονη κριτική και διερευνήθηκαν ενδελεχώς, με τον
αντιναύαρχο να τεκμηριώνει και στηρίζει τις επιλογές του, υποστηρίζοντας ότι,
αν δεν είχε ενεργήσει όπως ενήργησε, ο Ιμπραήμ θα είχε καταστρέψει όλη την
Πελοπόννησο. Γενικότερα, η βρετανική κυβέρνηση τήρησε αποστάσεις,
χαρακτηρίζοντας τη ναυμαχία «απρόοπτο συμβάν». Ο Κόδριγκτον έπεσε σε δυσμένεια
από την και απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του το 1828- ωστόσο είχε γίνει ήρωας
στα μάτια της βρετανικής κοινής γνώμης, που τον είδε ως αρχιτέκτονα άλλης μιας
μεγάλης νίκης του Βασιλικού Ναυτικού, και παρασημοφορήθηκε από τον βασιλιά.
Η καταστροφή του οθωμανικού στόλου, στην τελευταία μεγάλη ναυμαχία μεταξύ
ιστιοφόρων σκαφών (που χαρακτηρίστηκε από άνευ προηγουμένου συγκέντρωση ισχύος
πυρός σε μικρό χώρο) πρακτικά έσωσε την Ελληνική Επανάσταση. Σε συνδυασμό με
τον ρωσοτουρκικό πόλεμο που ξέσπασε το 1828 και μια επιπλέον παρέμβαση, την
«εκστρατεία του Μωριά», με αποστολή γαλλικού εκστρατευτικού σώματος στην
Πελοπόννησο, άνοιξε τον δρόμο για την τελική απώθηση/ απομάκρυνση των
οθωμανικών δυνάμεων από την κεντρική και νότια Ελλάδα, με τελικό αποτέλεσμα την
ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους.
